Digitalna pismenost - SAŽETAK VI razred

 

DIGITALNA PISMENOST – SAŽETAK

Da bi razmenjivali poruke, IKT uređaji moraju biti međusobno povezani. Povezani uređaji su deo jedne mreže. Za uređaj koji je povezan u mrežu kaže se da je umrežen. Skup međusobno povezanih IKT uređaja naziva se računarska mreža. Danas se u mreže povezuju i pametni telefoni, tableti, a sve češće i televizori, kućni uređaji, automobili i slično.

Pojedinačni uređaji se povezuju u manje, lokalne mreže –LAN (eng. local area network). Dvije ili više lokalnih mreža koje su geografksi udaljene povezuju se u mrežu širokog raspona – WAN A (eng. wide area network).

U zavisnosti od uloge koji pojedinačni uređaji imaju u mreži i načina na koji koriste zajedničke resurse, računarske mreže se dijele na:

·       Mreže ravnopravnih uređaja

·       Klijent – server mreže

Najveća računarska mreža na svijetu naziva se Internet i na nju su povezani milioni računara širom svijeta.

Internetski provajder ili provajder je organizacija koja je specijalizovana za pružanje internetskih usluga. Naziva se još dobavljač internetskih usluga.

Danas se za kućne računarske mreže obično od provajdera dobije jedan uređaj, koji je istovremeno ruter, modem i bežična (Wi-Fi) pristupna tačka.

Jedinstvena adresa uređaja koja ga razlikuje od ostalih uređaja u mreži naziva se IP adresa (eng. Internet Protocol adress).

Resursima na mreži (internetskim stranicama, slikama i drugim objektima uključenim u interneske stranice) pridružene su internetske adrese. Internetske adrese nazivaju se i uniformni lokatori resursa odnosno URL arese (eng. Uniform Resourse Locator).

Uređaji u računarskoj mreži mogu biti povezani:

·       Kablovima ili

·       Bežično.

Prilikom podešavanja kućne računarske mreže, posebnu pažnju treba obratiti na sigurnost bežične mreže.

Osnovni internet servisi su:

·       Servis elektronske pošte,

·       Web – WWW (World Wide Web)

·       Diskusijske grupe

·       Servisi za pretraživanje interneta

Elektronska pošta (mejl, imejl) najstariji je internetski servis. Koristi se za razmjenu pisanih elektronskih poruka između dva korisnika ili grupe korisnika.

Internetski servisi koji omogućavaju razmjenu poruka o određenoj temi između više zainteresovanih korisnika su liste elektronske pošte (tj. mejling liste) (eng. Mailing list) i diskusijske grupe (eng. Newsgroup).

Web je najpopularniji internetski servis koji omogućava pristup i pretraživanje dostupnih sadržaja. Web je toliko popularan da korisnici često kada govore o internetu misle samo na Web. Web i internet nisu sinonimi. Web je samo jedna od usluga koje internet pruža.

Za čitanje i pregledanje sadržaja na Webu (mreži) koriste se posebni programi za navigaciju – preglednici mreže. Danas su najčešće korišćeni programi za pristupanje sadržaju dostupnim preko interneta Google Chrome, Opera, Internet Explorer, Mozilla Firefox.

Za pronalaženje konkretnog sadržaja na osnovu unijetih pojmova koriste se web-preglednici.

Web-pretraživači su specijalni websiteovi koji nam omogućavaju pretraživanje sadržaja na internetu. Danas je najpopularniji web-pretraživač www.google.com.

Digitalni trag osobe čini sav objavljeni sadržaj o toj osobi i podaci koje ostavlja na internetu dok posjećuje websiteove. Digitalni trag nastaje tokom pretraživanja websiteova, korišćenja online aplikacija, objavljivanja sadržaja na internetu ili pisanja komentara. Trag koji ostavljamo na internetu ne možemo izbrisati.

Prikupljanje podataka je jednostavnije i brže korišćenjem upitnika u elektronskom obliku koji se popunjavaju iz preglednika mreže. Upitnik koji se popunjava iz preglednika mreže naziva se online upitnik. Rezultati glasanja su odmah dostupni.

Postoji veliki broj internetskih alatki za kreiranje online upitnika, a jedan od njih su Google upitnici. Korisnicima Google naloga omogućavaju besplatno pravljenje upitnika za prikupljanje i organiziranje informacija.